Sumiiffimmi innuttaasut ilagalugit unammilligassat annertuut aaqqiivigalugit
Issittumi nunami, sinerissami imarpissuarmilu pinngortitami ataqatigiinnerit amerlasuutigut paasiuminaatsumillu sunniuteqartumik silap pissusaata allanngoriartorneranit inuillu iliuusaannit sunnerneqarput. Sermersuit nunallu qeriuaannartup aakkiartorneri, inuillu iliuuseqaraluttuinnarneri ilutigalugit, mingutsitsinerit pilersarput, soorlu plastikkit, savimernit oqimaatsut kiisalu akuutissat ulorianartut, immami uumassuseqatigiit kiisalu sumiiffinni inuit peqqissusaannik ulorianartorsiortitsillutik.
EU-p Mingutsitsinngilluinnarnissamut Anguniagaata angunissaanut, mingutsitsinerit silallu pissusaata allanngoriartornerata sunneeqatigiinneri paasiuminaatsut taakkulu Issittumi inuiaqatigiinnut pinngortitamilu ataqatigiinnernut sunniutaat itinerusumik paasaqarfigisariaqarpavut.
ILULIAQ projektimi, pinngortitamik inuiaqatigiinnillu ilisimatusarnerit nunap inoqqaavi sumiiffinnilu ilisimasat akulerutissavavut. Ileqqorissaartumik, tamatigoortumik kiisalu suiaassutsinik ataqqinnittumik suliaqarumaarpugut sumiiffinni sunniutit, navianartut inuiaqatigiillu sunneruminarsinnaasut misissorlugit. Peqqissuseq Ataasiusoq (One Health) suleriaaserissavarput, inuit, uumasut, naasut kiisalu nerisareqatigiit tamagiit peqqissusaannik akuersisoq.
Pingaarnertut anguniakkavut qanorlu taakku angunissaat
Issittumi mingutsitsinerit sunniuteqaatasa pakkersimaarnissaat anguniakkatta pingaarnersaraat. Ukiuni tulliuttuni pingasuni, mingutsitsinerit soorlu plastikki, umiarsuit mingutserineri, imikoorneq savimernillu oqimaatsut, aallaavii, soorpiarneri agguataarsimanerilu misissorniarpavut, pisuusaartitsinerit, ungasianiit uuttortaanerit nakkutiginninnerillu atorlugit. Projektip tigussaasortaani soorlu immami eqqakkanik ilisarinninnissamut toqqaannattumik atortorissaarutinik dronit, silassorissuusiaq (AI) kiisalu sumiiffimmi najugallit ilisimasaat atorlugit nalunaarsuinerit.
Inuit erlaviisa arrorsaanikkut peqqissusaannut plastikkit tappiorannartut, plastikit takussaasut kiisalu mingutsitsinerit arrorsinnaanngitsut (POP-it) sunniutai ulorianartut nalilersussavavut. Immami pinngortitami ataqatigiinnerni mingutsitsinerit sunniuteqaataat nalilersussavavuttaaq.
Inuiaqatigiit susassaqartullu suleqatigalugit mingutsitsinernut nakkutiginninnernik, pakkersimaarinninnernik kiisalu tulluarsariaatsinut periutsinik kiisalu mingutsitsinerup aqunneqarnissaanut, aaliangiisartut assigiinngitsuni inissisimasut, iliuusissaannut innersuussutinik inerisaaqatigissavagut.
